Wat betekent het om mens te zijn en te leven? Op deze vraag reageren de verschillende volkeren van de wereld met 7000 verschillende stemmen. (Davis, 2009) Elke cultuur heeft iets dat je zou kunnen omschrijven als het 'Verhaal van het Leven'. Dat verhaal is een web van mythen, verhalen, symbolen, rituelen, betekenissen en afspraken die samen de wereld en het leven daarop definiëren. Het is een verhaal dat ons vertelt wie we zijn als mens, als onderdeel van de wereld. Dat ons laat zien wat belangrijk en waardevol is, wat echt is, wat heilig is en wat de rol en het doel van de mensheid op aarde is. De dominante cultuur van de wereld, de "moderne", heeft ook een verhaal over de wereld. Het 'Verhaal van afscheiding'.
Het verhaal van afscheiding
Onze dominante "moderne" cultuur ziet de mens als losstaand van, en zelfs hoger dan, de natuur. De aarde en al haar niet-menselijke inwoners zijn een liefdeloos "het" geworden. De mens als het middelpunt van de wereld en alles op die wereld wordt gebruikt om de mens te dienen. De natuur en ook onze menselijke natuur zijn verdorven, ongevormd, beestachtig en slecht en daarom dat je ze moet overwinnen, moet temmen, moet verheffen. De wereld is als een machine en als je de verschillende afzonderlijke onderdelen goed genoeg kent, kun je ze naar eigen inzicht ordenen. Systematisch ingedeeld met starre grenzen. Logica en rationeel denken zijn de enige juiste manier om problemen op te lossen en er is geen ruimte voor voelen of intuïtie, voor het mysterie. Vooruitgang verloopt in een rechte lijn, ordelijk en volgens vastgestelde procedures. Succes wordt gemeten aan de hand van macht en bezit, waarbij expansie en oneindige groei ons doel zijn. Er is geen intelligentie of doel buiten onszelf en we maken geen deel uit van iets groters, iets goddelijks. De wereld is onze tegenstander, vol met andere concurrerende afzonderlijke individuen, die we moeten overwinnen om een goed leven te hebben. Meer voor jou is minder voor mij en meer voor mij is minder voor jou.
Crises
Klimaatverandering, milieuvervuiling, verdwijning van biodiversiteit, verwoesting van natuur, oorlogen, ziekten, depressies, polarisatie, groeiende ongelijkheid, terrorisme. Getraumatiseerde mensen die leiden aan eenzaamheid, onzekerheid, somberheid en angst. Alle crisissen die we vandaag de dag ervaren, staan niet op zichzelf, maar vinden hun wortels in de westerse "moderne" perceptie van de wereld. 'Het verhaal van afscheiding'.
De manier waarop wij "moderne" mensen naar de wereld kijken, bepaalt onze manier van leven. Van de wijze waarop we onze kinderen opvoedden, ons gezondheidsstelsel, ons natuurbeheer, de voedingsindustrie, tot aan de manier waarop het onderwijs is vormgegeven. Allemaal systemen die versnipperd zijn, systemen geworteld in patriarchale en koloniale principes – hiërarchisch, lineair, prestatiegedreven en gericht op eindeloze groei. Een systeem van competitieve onthechting, dat mensen vanzelf hebberig maakt. Waar een goed mens zijn niet vanzelfsprekend is en een soort zelfoverwinning vereist. Een systeem waar we losgekoppeld en afgescheiden raken van de natuur, van elkaar en van ons lichaam. En dat openbaart zich in onze zelfbeschermende denkwijzen. En met die denkwijzen proberen we vervolgens onze problemen op te lossen en onze systemen verder vorm te geven.
We kunnen deze ongezonde cyclus doorbreken en onze verbinding met de aarde, elkaar en onszelf herstellen. Het begint ermee onze perceptie van de wereld te veranderen, ons weer te herinneren wie wij zijn. Te herinneren hoe het ooit was en wat het betekent om mens te zijn, levend in coöperatieve gemeenschap, in verbondenheid met alles.
“We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them.”
Albert Einstein
Onze "moderne" cultuur is zo dominant, dat velen ervan uitgaan dat de cultuur waarin we leven de aangeboren menselijke natuur weerspiegelt. Maar de huidige dominante culturen vol van competitieve, destructieve onthechting zijn ongewoon en recent. Bijna elke andere cultuur die ooit heeft bestaan sinds onze soortgeschiedenis van miljoenen jaren is een verbonden coöperatief samenlevingsverband geweest. (Narvaez, 2014)
Veel van deze culturen zijn steeds meer geërodeerd en verloren gegaan onder de druk van het "moderne" stedelijke systeem.
Verbonden wereld
Inheemse culturen zien de wereld als een heilige eenheid. Verbonden met het land, met elkaar en met alle niet-menselijke soorten om hen heen. De aarde en al haar systemen zijn levend en liefdevol, wat een onbevreesd vertrouwen in het leven geeft. De nadruk ligt op de wijsheid van het hart en er is een weerstand tegen autoriteit. De menselijke natuur wordt gezien als van nature goed en het leren is ervaringsgericht, plaatsgebonden, holistisch en in samenwerking. De tijd wordt gezien als cyclisch en de waarheid als veelzijdig, waarbij het mysterie van het leven wordt geaccepteerd. Er heerst geen competitie om zich superieur te voelen en de nadruk ligt op het welzijn van de hele gemeenschap. Succes wordt gemeten aan de hand van ontastbare waarden, zoals gezondheid, wijsheid, relaties, en een levendig ecosysteem. Hun mythen, verhalen, symbolen, rituelen en betekenissen zijn ontstaan uit generaties lange verbondenheid met het land en ceremonie wordt gezien als levensondersteunend. De natuur is in essentie overvloedig en weldadig. De mens is natuur.
We kunnen stappen gaan ondernemen om ons hart te openen en om te genezen van onze trauma's. Ons opnieuw te herinneren wat het betekent om mens te zijn. Onze relatie met elkaar en de natuurlijke wereld opnieuw op te bouwen. Kijkend naar en lerend van de inheemse beschavingen, die er ondanks de druk van het "moderne" dominante systeem voor zijn blijven strijden te blijven bestaan. En niet om hun plaats-gebaseerde kennis te kopiëren en voor eigengewin te gebruiken, maar om te leren van hun 'verhaal van het Leven', hun wereldbeeld. We zijn zelf immers ook ooit inheems geweest en dat kunnen we weer worden.
Reactie plaatsen
Reacties